Możliwości finansowania
Mimo zauważalnej w ostatnich latach progresji poziomu innowacji w polskiej gospodarce, dynamika wzrostu na tle innych krajów członkowskich nadal jest niezadowalająca. Powodem może być fakt, iż przedsiębiorcom wciąż brakuje odpowiedniego zaplecza, by zrealizować zamierzenia niezbędne do wdrożenia w swojej działalności gospodarczej nowatorskich rozwiązań. Mowa tu przede wszystkim o przeprowadzeniu prac badawczych, których celem byłoby opracowanie koncepcji innowacyjnej technologii bądź produktu, przetestowanie wyników badań oraz potwierdzenie zasadności ich wdrożenia.
W związku z powyższym, jednym z zadań funduszy unijnych jest wspieranie projektów badawczo-rozwojowych, których celem jest przeprowadzenie badań przemysłowych oraz prac rozwojowych. W efekcie, wdrożenie innowacyjnych rozwiązań w działalności gospodarczej jest dużo łatwiejsze i bardziej uzasadnione z racji potwierdzenia osiągniętych wyników zaawansowanymi badaniami.
O dofinansowanie prac badawczo-rozwojowych występować mogą przedsiębiorcy, ale także konsorcja naukowe w skład, których wchodzi co najmniej jeden przedsiębiorca oraz jednostka naukowa. W działaniach tego typu startować również mogą grupy przedsiębiorstw działających wspólnie, w skład których wchodzi co najmniej dwóch przedsiębiorców.
Inwestycje możliwe do sfinansowania
Na „rynku dotacji” istnieje szereg programów i działań, które finansują prace badawczo-rozwojowe. Różnią się one wysokością i poziomem dofinansowania i zakresem prowadzonych badań. Dla przedsiębiorców jednak kluczowa jest kwestia sfinansowania wdrożenia osiągniętych wyników. Najkorzystniejszą dla firm opcją są programy, które dotują zarówno fazę badań jak i ich wdrożenie rozumiane jako nabycie parku maszynowego niezbędnego do uruchomienia produkcji bądź świadczenia usług.
Do takich działań należą między innymi działanie 1.4 – 4.1 z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, które przewiduje przeprowadzenie prac badawczo-rozwojowych (komponent 1.4), a następnie ich wdrożenie (komponent 4.1).
Poza dofinansowaniem z funduszy unijnych, podmioty zamierzające realizować projekty B+R mogą korzystać ze wsparcia z środków krajowych, którymi dysponuje przede wszystkim Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, instytucja podległa Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego, którego głównym celem jest wspieranie budowy powiązań pomiędzy nauką, a biznesem. Konkursy NCBiR ogłaszane są regularnie, niezależnie od unijnych perspektyw finansowych, stąd też w latach 2013-2014 stały się bardzo popularnym źródłem pozyskiwania kapitału na rozwój.
Sztandarowym przykładem programu, który finansuje zarówno prace badawczo-rozwojowe, jak i ich wdrożenie z środków krajowych może być GEKON Generator Koncepcji Ekologicznych.
Działanie organizowane jest przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska.
Zakres badań musi być związany z jedną z pięciu następujących kategorii:
- środowiskowe aspekty pozyskiwania gazu niekonwencjonalnego;
- efektywność energetyczna i magazynowanie energii;
- ochrona i racjonalizacja wykorzystania wód;
- pozyskiwanie energii z czystych źródeł;
- nowatorskie metody otrzymywania paliw, energii i materiałów z odpadów oraz recyklingu odpadów.
Warty uwagi jest również organizowany cyklicznie konkurs INNOTECH, realizowany w dwóch ścieżkach: In-Tech oraz Hi-Tech, z których pierwsza przeznaczona jest dla konsorcjów naukowych, a druga dla sektora MŚP. Dofinansowanie obejmuje jednak tylko fazę badawczo-rozwojową, a koszty wdrożenia ograniczają się tylko do takich wydatków, jak badania rynku, sporządzanie dokumentacji technicznej czy uzyskanie certyfikatu zgodności. W ramach konkursu, uzyskać można do 5 lub do 10 mln zł dofinansowania, a okres realizacji projektu nie może przekroczyć 3 lat.
Koszty kwalifikowalne możliwe do sfinansowania
Programy unijne wspierające sferę B+R przewidują finansowanie przede wszystkim wynagrodzeń osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub umów cywilno-prawnych przy prowadzeniu badań przemysłowych lub prac rozwojowych. Dotowana jest również wszelkiego rodzaju aparatura naukowo-badawcza niezbędna do wykonywania badań, a także usługi badawcze, koszty nabycia i zużycia materiałów, środków eksploatacyjnych i innych produktów związanych bezpośrednio z realizacją projektu. Przedsiębiorcy mogą też liczyć na wsparcie w zakresie miejsca przeprowadzanych badań. Dofinansowaniu podlegają bowiem koszty amortyzacji budynku odpowiadające okresowi prowadzonych badań, a w przypadku gruntów – koszty związane z przeniesieniem własności oraz koszty wynikające z odpłatnego korzystania z gruntu.
Kryteria oceny wniosków
Kryteria konkursowe są trudne, wymagają bardzo dokładnego przemyślenia całości projektu zarówno pod kątem finansowym jak i organizacyjnym.
Najczęstsze kryteria to:
- możliwość zastosowania wyników projektu w gospodarce;
- posiadanie zasobów materialnych i prawnych;
- przewidywane efekty ekonomiczne.
Istotna i podlegająca ocenie jest również wartość naukowa projektu, dorobek wykonawców, dlatego ważne jest nawiązanie współpracy z daną jednostką naukową, która wzmocni potencjał przedsiębiorstwa w tym zakresie.